Nie są to wszystkie, ale tylko najważniejsze akty prawne dotyczące podatków, czyli mające odpowiedzieć na jedno zasadnicze pytanie – ile się fiskusowi należy ? Jest bowiem jeszcze np. ustawa kodeks karny skarbowy – ale powiedzmy, że większości ludzi on nie dotyczy.

Obok fundamentalnych ustaw funkcjonuje w obiegu prawnym kilkakroć więcej ustaw zwanych: ustawami o zmianie ustawy …… ( wstaw odpowiednio) „o podatku akcyzowym”, „rolnym” , „VAT-cie” itd. Sejm w ostatnich latach – ustaw zmieniających, wprowadzał około czterdziestu rocznie.

Pod tymi ustawami jest niepoliczalna ilość rozporządzeń, głównie Ministra Finansów. Nie trzeba tłumaczyć, że nikt nie zna i nie rozumie wspominanych ustaw w całości. Nawet Rządowe Centrum Legislacji, które powołane jest do badania zgodności nowego prawa z obowiązującym prawem nie jest w stanie wychwycić wszystkich kolizji przepisów.

SĄDOWNICTWO PODATKOWE

Efekty tej niewiedzy widać w judykaturze. Rocznie w sprawach podatkowych,  obywatele kontra aparat skarbowe, przed sądami administracyjnymi w województwach i sądem naczelnym, toczy się 17 do 20 tys. postępowań. Dla bezpieczeństwa  warto byłoby wszystkie te rozstrzygnięcia znać. Wyroki są źródłem prawa, na zasadzie powagi rzeczy osądzonej. Tworzą tak zwaną ugruntowaną linię orzeczniczą.

Z podatkami nie radzi sobie nawet, ten najważniejszy, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie. Wtedy włącza się Trybunał Konstytucyjny, który w sprawach podatkowych wydaje rocznie kilkanaście do kilkudziesięciu wyroków lub orzeczeń. Kiedy Naczelny Sąd Administracyjny zupełnie traci rozeznanie, pozostaje mu się zwrócić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Polskimi podatkami europejscy sędziowie zaprzątają sobie głowy w kilkunastu sprawach rocznie.

Nie wszystkie wątpliwości podatkowe trafiają przed sądy lub stają się przedmiotem tak zwanej skargi konstytucyjnej. Aby tak nie było, powołano Krajową Informację Skarbową (KIS) , do której można się zwrócić, w kwestii wydania  interpretacji przepisów podatkowych, płacąc od 400 do 2500 zł. Rocznie KIS  wydawała 16 tys. interpretacji prawa podatkowego. W kilkunastu  procentach się myli. Interpretacje KIS-u – są bowiem zaskarżalne. Sądy zajmują inne stanowisko, niż władze skarbowe.

RZESZA SKARBOWCÓW

Z technicznego punktu widzenia nad tym, ile obywatel ma oddać państwu, w ramach tak zwanej Krajowej Administracji Skarbowej, czuwa 400 urzędów skarbowych, 16 urzędów celno-skarbowych wraz 44 delegaturami i 134 oddziałami celnymi. 16 izb administracji skarbowej. Krajowa Informacja Skarbowa ma 5 delegatur oraz 2 wydziały.

Nad wszystkim jest Ministerstwo Finansów oraz kilka rządowych agend kontrolnych, na przykład Administracja Systemu Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej, mogąca zablokować podatnikowi konto bankowe. Jest też sejmowa  Komisja Finansów Publicznych oraz analogiczna komórka w Senacie.

Państwowa administracja skarbowa zatrudnia ponad 60 tys. ludzi. To nie wszyscy. Są wszak gminne departamenty od podatków lokalnych. Gmin jest 2500. Przyjmując, że każda ma w wydziale 3 specjalistów, to jest kolejne  7,5 tys. ludzi. Daje to 70 tys. ludzi żyjących z naszych podatków dla pobierania podatków.

PO DRUGIEJ STRONIE BARYKADY

Jest to  jedynie połowa kosztów społecznych. Z drugiej strony jest  przecież kolejna armia ludzi, którzy pracując w przedsiębiorstwach muszą wysłać skarbowcom coś, żeby czuli się potrzebni.

Według różnych szacunków, wyłącznie sprawami podatkowymi po stronie gospodarki, zajmuje się 350 tys. osób. W tym 70 tys. certyfikowanych, uprawnionych do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Zatem 420 tys. osób w tym kraju, poświęca życie,  aby państwo otrzymało, co należy. W Polsce mamy 209 tys. pielęgniarek, 103 tys. policjantów i 110 tys. żołnierzy.

Ile kosztuje ta armia podatkowców, 3 razy liczniejsza od Wojska Polskiego ? To już są różne na ten temat poglądy. Przyjmijmy bezpiecznie, że specjalista od podatków zarobić musi jakieś średnio 4 tys. zł netto, co daje brutto i z ubezpieczeniem 6 tys. za stanowisko pracy. Same koszty osobowe to jest zatem 32 mld zł rocznie w całej gospodarce. Każdy finansista musi mieć komputer, oprogramowanie aby wpiąć się w systemy osobistej i krajowej księgowości, co oznacza przynajmniej 420 tys. tych komputerów. Pozostałe narzędzia i oprogramowanie księgujące,  pozostawmy bez taryfikatora.

FILOZOFIA SYSTEMU PODATKOWEGO

Jaki ten system jest ?  Mówi się, że jednym z najbardziej skomplikowanych w Europie. Kwantyfikowane to jest czasem, jaki rocznie przedsiębiorca poświęca na kontakty z własnym księgowym, pracującym przecież  na pełnym etacie. W Polsce średnio jest to 209 godzin, czyli 26  ośmiogodzinnych dniówek, znaczy jeden miesiąc z dwunastu. Koszty poboru podatków należą do najwyższych – szacowane na 5 do 6 proc.

Złe prawo podatkowe, nie wynika wyłącznie z niefrasobliwości parlamentu, który je stanowi. W tej masie 420 tys. ludzi są grupy interesów, zainteresowane komplikowaniem przepisów ponad potrzebę.

Po pierwsze pracownicy aparatu skarbowego, których zdaniem, gospodarka nie służy poprawie jakości życia, pracy i zdrowia obywateli ale osiąganiu zysków. Te muszą być opodatkowane. Co do zasady każda czynność związana z przekazywaniem pieniędzy podlega podatkowi. Obywatele mają płacić przede wszystkim na nich, ponieważ w stratyfikacji społecznej, w rozumieniu inspektora skarbowego, jest on ponad właścicielem zakładu wulkanizacyjnego na przykład.

Urzędnik skarbowy żyje w nieustannym poczuciu dobrze spełnianego obowiązku, bowiem, jak to można często z jego ust usłyszeć: „Zarabia pieniądze dla państwa – czyli dobra nas wszystkich”. To dobro, ma pod sobą każde inne dobro, ponieważ państwo wszak jest dobrem najwyższym.

FISKALNA MENTALNOŚĆ

Pracownik skarbówki – chciałby mieć, jak najmniej kłopotów, czyli problematycznych podatników i jak najwięcej pieniędzy. W związku z tym łatwiej jest kontrolować podatników niezamożnych, bo ich zdolności odwoławcze są mierne. Ma też osiągać wyniki, czyli ściągnąć jak najwięcej. Nieostro sformułowane przepisy lub wieloznaczne zapisy pozwalają na lawirowanie na granicy prawa lub lekkie jej przekraczanie.

Wyznaczanie limitów poboru podatku jest w planach urzędów skarbowych normą. Od tych osiągniętych wyników nalicza się premie. Nie ma wyników, nie ma premii. Jeżeli poszedłeś na kontrolę do przedsiębiorstwa i nic nie znalazłeś, znaczy, że albo wziąłeś łapówkę albo źle pracowałeś.

Polski urzędnik skarbowy uchodzi za niedouczonego. Wiedza jego jest powierzchowna. Rekrutuje się już na zasadzie międzypokoleniowej sukcesji stanowisk. Myślenie władzy wyrażone w cytowanym  wielokrotnie: „ jak nie potraficie prowadzić biznesu tak jak tego chcemy to znaczy, że się do tego nie nadajecie” jest mocno zakorzenione w świadomości funkcjonariuszy fiskalnych.

O NAS

Z drugiej strony na ciągłych modernizacjach podatkowych korzystają biura rachunkowe. Każda zmiana prawa skutkuje podniesieniem cen usług. Wprowadzenie systemu, tak zwanych Jednolitych Plików Kontrolnych (elektronicznych dokumentów raportujących obroty przesyłanych on-line do Ministerstwa Finansów) wywołało wzrost cen o 30 proc. choć obsługa podatnika w ich zakresie jest relatywnie łatwa.

Po drugie na komplikowaniu spraw ponad miarę, korzystamy również i my,  doradcy podatkowi. Jest nas ponad 10 tys. Mało kto zdaje sobie sprawę, że tak zwane firmy konsultingowe, z owej wielkiej piątki: Young, Deloitte, Watererhouse itd. zasadniczo zarabiają na doradztwie podatkowym. W końcu są też kancelarie adwokackie, żyjące z owych 20 tys. spraw rocznie procedowanych przez sądy administracyjne.